Magnez odgrywa kluczową rolę w ludzkim organizmie, wpływając na układ kostny, odpornościowy, nerwowy oraz krwionośny. Jest niezwykle aktywny biologicznie, biorąc udział w licznych przemianach metabolicznych. Aktywuje około 300 enzymów, które uczestniczą w metabolizmie białek, węglowodanów, lipidów oraz kwasów nukleinowych.
Magnez reguluje pracę serca poprzez wpływ na układ bodźcoprzewodzący. Zwalnia przewodnictwo i pobudliwość mięśnia sercowego, przeciwdziałając jego niedotlenieniu, przez co jest nazywany strażnikiem serca i tętnic. Poznany jest także związek magnezu z gospodarką hormonalną. Wykazano, że wpływa on na syntezę insuliny, magazynowanie katecholamin takich jak adrenalina czy dopamina czy i uwalnianie parathormonu odpowiedzialnego za regulację między innymi gospodarki wapniowo-fosforanowej. Ze względu na wielokierunkowy wpływ na organizm człowieka znalazł zastosowanie w terapii i profilaktyce wielu schorzeń m.in: sercowo-naczyniowych, metabolicznych jak cukrzyca typu 2, neurologicznych i psychicznych, a także przy migrenie, osteoporozie.
Mimo licznych zalet, efektywna suplementacja magnezu stanowi wyzwanie ze względu na słabą rozpuszczalność i przyswajalność nieorganicznych form, takich jak tlenek czy węglan magnezu. Z tego powodu warto wybierać organiczne formy takie taurynian, mleczan, glicynian (diglicynian), glicerofosforan oraz cytrynian, który charakteryzują się wysoka biodostępność.
Suplementację magnezu należy wdrążyć nie tylko w przypadku zaobserwowanych niedoborów makroelementu. Może być ona także szczególnie pomocna u osób z zespołem metabolicznym jak donoszą ostatnie wyniki badań klinicznych. Zespołem metabolicznym nazywamy jednoczesne występowaniem wielu czynników ryzyka takich jak otyłość, nadciśnienie, insulinooporność, które zwiększają szansę na wystąpienie u pacjenta poważnych chorób takich jak miażdżyca, cukrzyca czy choroba niedokrwienna serca. Zespół metaboliczny dotyka prawie 20-30% populacji na świecie.
Niemieccy badacze w 2021 roku postanowili sprawdzić jak dodatkowa suplementacja cytrynianem magnezu wpłynie na ciśnienie tętnicze oraz HbA1c (hemoglobina glikowana) u osób ZM z prawidłowym poziomem magnezu. Hemoglobina glikowana stanowi podstawowy wskaźnik mówiący o zbyt wysokim poziomie cukru w krwi, powstając w wyniku wiązania nadmiaru wolnych cząsteczek glukozy z krwinkami czerwonymi.
Czterdziestu dwóch pacjentów zostało podzielonych na dwie grupy, gdzie jedna z nich przyjmowała cytrynian magnezu w dawce 400mg przez dwanaście tygodni, natomiast druga stanowiła grupę kontrolą, która nie przyjmowała preparatu z magnezem. Na początku badania i po 12 tygodniach skontrolowano wiele parametrów takich jak: ciśnienie krwi, hemoglobinę glikowaną, stężenie glukozy w osoczu, magnezu i wapnia we krwi, cholesterol w surowicy, trójglicerydy, witaminę D, kreatyninę, interleukinę-6 i białko C-reaktywne.
Dwunastotygodniowa suplementacja cytrynianem magnezu w dawce 400mg przyczyniła się do znaczącego wzrostu poziomu Mg we krwi, a także obniżenia skurczowego i rozkurczowego ciśnienia tętniczego (na początku badania: 145/85 mmHg a po 12 tygodniach 121/ 79 mmHg). Hemoglobina glikowana znacząco obniżyła się w grupie suplementującej, (z 6,43% na 6,15%) wykazując znaczą różnice z grupą kontrolną. Co więcej, poziom witaminy D poprawił się istotnie w osób zażywających magnez. Należy jednak zaznaczyć, że jej poziom w obu grupach uległ poprawie, efekt ten mógł być spowodowany okresem, w jakim przeprowadzano badania tzn. koniec wiosny i lato. Jednakże warto zwrócić uwagę na kluczową rolę magnezu w metabolizmie i aktywacji witaminy D, co mogło przyczynić się do wyższych wyników w grupie suplementującej.
Badanie to potwierdziło pozytywny wpływ cytrynianu magnezu na obniżenie hemoglobiny glikowanej oraz na wartość ciśnienia tętniczego u osób z prawidłowym poziomem magnezu. Tak więc, suplementacja magnezu nie powinna być ograniczona tylko dla osób z niedoborem makroelementu. Pełni on istotną rolę w profilaktyce i terapii wielu schorzeń, jak wyżej opisany zespół metaboliczny. Warto pamiętać, że kluczowym elementem jego leczenia jest zmiana trybu życia, w tym także suplementacja m.in. cytrynianem magnezu.
Na podstawie:
Magnesium citrate supplementation decreased blood pressure and HbA1c in normomagnetic subjects with metabolic syndrome: a 12-week, placebo-controlled, double-blinded pilot trial.
Afitska K, Clavel J, Kisters K, Vormann J, Werner T. Magnes Res 2021; 34(3): 130-139. doi: 10.1684/ mrh.2021.0489
